حسابداری حقوق و دستمزد

حسابداری حقوق و دستمزد چیست ؟

افرادی که در واحد حسابداری فعالیت می کنند و یا مسئولیت امور مالی و حسابداری را در هر شرکت و کسب و کاری بر عهده دارند ، وظیفه دارند کارکرد کارمندان و کارگران را به صورت دقیق محاسبه کرده و آن را در فرمت یک فیش رسمی که فیش حقوقی نامیده می شود به پرسنل ارائه دهند.

از آن جایی که حقوق پرسنل نیز در محاسبات مالیاتی نقش دارند ، اطلاعاتی که درباره ی حقوق و دستمزد پرداختی کارمندان وجود دارد باید به صورت ماهانه در دفاتر حسابداری شرکت ثبت شوند.

تعریف حقوق و دستمزد در قانون کار

حقوق و دستمزد به معنی پرداخت هزینه ای است که در قبال فعالیت پرسنل هر شرکت به آن ها پرداخت می شود.

کارفرمایان برای جبران وقت و زحمات افراد خود مبلغی را به عنوان دستمزد و حقوق به آن ها پرداخت می کنند.

این تعریف در بسیاری از کشورهای دنیا استفاده می شود

عوامل موثر بر حقوق و دستمزد

برای محاسبه کردن حقوق و دستمزد هر فرد در جایگاه های متفاوت شغلی عوامل مختلفی بررسی می شوند که برخی از آن ها داخلی و برخی خارجی هستند.

عوامل خارجی مثل وضعیت کنونی اقتصادی ، مکان یا کبود مهارت خاص در یک صنعت. ع

وامل داخلی مثل تجربه ، مهارت های شغلی ، مدارک تحصیلی و سختی وپیچیدگی جایگاه شغلی.

لیست حقوق چیست

لیست حقوق مبلغی است که در عوض میزان مشخصی کارکرد (هفتگی یا ماهانه یا حتی روزانه) به کارگران و کارمندان پرداخت می شود.

لیست حقوق در واقع بدهکاری ای است که شرکت نسبت به خدماتی که پرسنل در بازه زمانی مشخص و تاریخ مشخص ارائه کرده اند دارد و باید پرداخت شود.

دستمزد چیست

دستمزد تصفیه کننده ی بازار کار محسوب می شود ، مثل قیمت در بازار. پایه ی محاسبه کردن دستمزد به صورت ساعت است که متفاوت با حقوق است که به صورت ماهانه پرداخت می شود.

به صورت معمول شیوه ی پرداخت به کارمندان ماهیانه (حقوق) و پرداخت به کارگران به صورت روزانه یا هفتگی (دستمزد) است.

 

تفاوت دستمزد اسمی و واقعی

دستمزد به دو دسته ی اسمی و واقعی تقسیم می شود که در ادامه مفهوم هر کدام بررسی خواهد شد.

• دستمزد واقعی

آن طور که در تعاریف آمده است ، دستمزد واقعی نسبت دستمزد اسمی به سطح کلی و عمومی قیمت هاست. به بیانی دیگر دستمزد واقعی بیانگر قدرت خرید فرد است.

• دستمزد اسمی

مقدار کلی دستمزد و پولی است که به فرد (نیروی کار) پرداخت می شود.

 

اهمیت حسابداری حقوق و دستمزد

حقوق و دستمزد کارکنان به صورت معمول بخش بزرگی از درامد هر شرکتی را به خود اختصاص می دهد و همچنین باید به دقت محاسبه و در موعد مقرر پرداخت شود.

محاسبه ی حقوق و دستمزد اهمیت بالایی دارد زیرا که هر گونه در آن می تواند موجب بروز ایراد و خسارت برای کسب وکار شود و می تواند روی روابط کارفرمایان با کارکنان و همچنان روابط کارفرمایان با مراجع حقوقی تاثیرگذار باشد.

اگر در رند پیشرفت شرکت ها و سازمان های بزرگ دقت داشته باشید متوجه میشوید که یکی از رموز موفقیت این شرکت ها این است که به صورت منظم دستمزد کارمندان را میپردازند.

به این ترتیب هم رضایت هر چه بیشتر کارمندان را جلب میکنند وانگیزه برای کار را افزایش میدهند و هم اطلاعات را به صورت بایگانی شده ذخیره میکنند و میتوان از آن ها گزارشات مالی تهیه کرد.

همان طور که اشاره کردیم هرینه پرسنل یکی از قسمت های عظیم بهای تمام شده سازمان به شمار میرود و این هزینه میتواند نقش موثری در سود واحد های تجاری ایفا کند.

 

در صورتی که برای این حساب ها مدیریت حرفه ای وجود نداشته باشد به جای سودآوری ممکن است منجر به ضررو زیان شود.

پس برای امور مالی و حسابداری خود بهتر است اگر در این زمنه تخصصی ندارید از افراد متخصص کمک بگیرید و تمام تمرکز خود را روی امور تخصصی خود بگذارید.

 

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد

سند حقوق و دستمزد به سندی حسابداری اطلاق می شود که نتیجه ی محاسبه ی حقوق و دستمزد کارکنان ماهانه در آن ثبت می شود. برای ثبت سند حقوق و دستمزد به سر فصل هایی که در ادامه می آیند نیاز است.

1. تفضیلی نفر اول
2. تفضیلی نفر دوم
3. معین حقوق پرسنل
4. تفضیلی هزینه ی حقوق و دستمزد
5. معین هزینه ی حقوق و دستمزد
6. تفضیلی بیمه
7. معین هزینه ی بیمه
8. معین حساب های پرداختی
9. تفضیلی مالیات
10. معین هزینه ی مالیات
11. تفضیلی جزیمه
12. معین سایر درامدها

 

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد بر اساس اضافه کاری

بر اساس ماده 59 قانون کار شرایط انجام اضافه کاری بر اساس این ماده قانونی در صورتی است که کارمند تمایل به انجام اضافه کاری داشته باشد و هیچ اجباری برای این کار وجود نداشته باشد.

شرط بعدی برای اضافه کار کارکنان این است که دستمزد اضافه کاری برای کارمندان 40% بیشتر از دستمزد هر ساعت کاری میباشد.

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد بر اساس اضافه کاری :

تعداد ساعت اضافه کاری * 140% * تعداد ساعات کار در ماه (192 ساعت به صورت معمول) / حقوق پایه

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد روز تعطیل

روز های تعطیل رسمی مانند روز های جمعه شامل این قانون میشوند که باید در محاسبه روز های کاری محاسبه گردند و از روزهای کاری کسر نشوند.

به این ترتیب حقوق روز های تعطیل جمعه مانند روز های کاری معمولی محاسبه میشود و در صورتی که فرد در روز جمعه کار کند حقوق او بر مبنای اضافه کاری که 40% بیشتر از حقوق ساعت کاری معمولی است محاسبه میگردد.

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد تعطیل کاری 

ساعات تعطیل کاری * %140 * 192 ﺳﺎﻋﺖ (تعداد ساعت کار در ماه) / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ = تعطیل کاری

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد شب کاری

میزان افزایش حقوق و دستمزد کسانی که به صورت غیر نوبتی در شب کار میکنند باید 35 درصد بیشتر از ساعات کاری عادی محاسبه شود.

 

به این ترتیب فرمول محاسبه حقوق و دستمزد شب کاری عبارت است از :

ساعات شب کاری * %135 * 192 ﺳﺎﻋﺖ (ساعات کار در ماه) / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ = شب کاری

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد نوبت کاری

محاسبه حقوق کاری کارکنانی که کار آن ها به صورت شیفتی است در 3 دسته بندی محاسبه میگردد:

فرمول حقوق و دستمزد شیفت کاری 6 الی 14 بعد از ظهر

ساعات شیفت (نوبت کاری) *10% * 192 ﺳﺎﻋﺖ (ساعات کار در ماه) / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ =دستمزد

فرمول حقوق و دستمزد شیفت کاری 14 الی 22 شب

ساعات شیفت (نوبت کاری) * %15 * 192 ﺳﺎﻋﺖ (ساعات کار در ماه) / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ =دستمزد

فرمول حقوق و دستمزد شیفت کاری 22 الی 6 صبح

ساعات شیفت (نوبت کاری)* %22.5 * 192 ﺳﺎﻋﺖ (ساعات کار در ماه) / ﺣﻘﻮﻕ ﭘﺎﯾﻪ =دستمزد

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد سنوات

بر اساس قانون کار تمام کارفرمایان موظف به پرداخت سنوات به کارمندان خود هستند. سنوات به کارمندانی که یک سال و ییا بیشتر سابقه کاری دارند پرداخت خواهد شد. میزان سنوات دریافتی کارکنان برابر با آخربن حقوق دریافتنی آن ها خواهد بود.

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد عیدی

کارفرما بر اساس قانون کار موظف است 2 برابر حقوق پایه به کارکنان خود عیدی پرداخت کند. شرط پرداخت این میزان عیدی این است که عیدی دریافتی کارمندان نباید بیشتر از 3 برابر حقوق دریافتی در سال گذشته آن ها باشد.

به این ترتیب فرمول محاسبه عیدی این گونه است :

• اگر بیشتر از سه برابر حداقل حقوق نبود = دو برابر حقوق
• اگر بیشتر بود = روزهای کارکرد * ۳۶۵ / ۳ * ﺣﺪﺍﻗﻞ پایه ﺣﻘﻮﻕ

 

نقش حسابداری و منایع انسانی در حسابداری حقوق و دستمزد

قبل از پرداختن به مباحث فرایند و مراحل محاسبه و پرداخت دستمزد و حقوق نیاز است به افراد و بخش هایی که با این روند در ارتباطند اشاره شود.

واحد حسابداری و واحد منابع انسانی دو واحدی هستند که در فرایند حسابداری حقوق و دستمزد دخالت دارند.

برای محسابه کردن دقیق و درست حقوق و دستمزد ، حستبدار باید اطلاعات جامع و کاملی در زمینه ی حقوق پایه ، انواع مزایا و تسهیلات ، هزینه ی مسکن ، حق فرزندو عائله مندی و … داشته باشد که واحد منابع انسانی فراهم کننده ی این اطلاعات است

 

کنترل حقوق و دستمزد چیست

در حسابداری بهای تمام شده ، هزینه ی دستمزد و سهم نیروی کار که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم در تولید محصول نقش داشته ومصرف شده است نیز یکی از مواردی است که در تعیین بهای تمام شده ی محصول موثر است.

برای این امر نیاز به بررسی دقیق ساعات کاری و فعالیت پرسنل و بر اساس آن کنترل قیمت تمام شده ی محصول و در نهایت کنترل حقوق و دستمزد است.

تعریف سیستم حقوق و دستمزد

به سیستمی که نحوه ی دریافت ها و پرداخت ها و کسورات کارکنان کسب و کار را بر عهده دارد سیستم حقوق و دستمزد گفته می شود که با توجه به نوع کسب و کار می تواند عناصری مازاد بر عناصر پایه داشته باشد.

عناصر سیستم حقوق و دستمزد

عناصر و اجزای تشکیل دهنده ی سیستم حقوق و دستمزد فارغ از این که این سیستم برای چه کسب و کاری طراحی شده است ، شامل موارد زیر است:

1. دایره کارگزینی که وظایفی از جمله تهیه کردن آیین نامه ی استخدامی پرسنل را بر اساس قوانین کار و امور اجتماعی بر عهده دارد.
2. دایره ثبت ورود وخروج پرسنل که در واقع خضور و غیاب و ساعات کاری کارکنان را محاسبه می کند.
3. دایره حسابداری حقوق و دستمزد که وظیفه ی تهیه ی لیست حقوق و دستمزد و مشخص کردن کسورات آن و در نهایت دستمزد قابل پرداخت را بر عهده دارد

 

 

نحوه محاسبه حقوق  و دستمزد

در محاسبه  ی حقوق و دستمزد باید به تمامی دریافتی های قانونی توجه شود.

مواردی همانند حقوق و دستمزد ، حق فرزند ، حق مسکن ، بن کارگری و خواربار ، رفت و آمد ، پاداش افزایش تولید ، مزایای غیر نقدی ، سود سالانه  و تمامی موارد مرتبط باید در نظر گرفته شوند.

حقوق پرسنل به صورت کلی شامل سه بخش حقوق و حقوق پایه ، کسری ها و مزایاست که در ادامه توضیح داده می شود.

 

• حقوق پایه

مبلغی که به عنوان پایه ی حقوق پرسنل به آن ها پرداخت می شود.

• کسری ها

به تمامی مواردی که از حقوق فرد کسر می شود ، از جمله مالیات و حق بیمه گفته می شود.

• مزایا

مزایای قانونی مثل حق مسکن ، حق فرزند ، عیدی ، پاداش و حق ماموریت است

 

وظایف حسابداری در محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان

حسابداران باید اول از همه تجربه کافی در زمنه محاسبه حقوق و دستمزد داشته باشند تا بتوانند در این زمنه کمک شایانی به مدیران مجموعه کنند.

حسابداران حقوق و دستمزد باید دانش کافی داشته باشند و بتوانند در زمان کوتاهی با دقت کافی میزان اضافه کار، پاداش و مزای و حق بیمه و غیره را حساب کنند.

 

تعیین حقوق پایه در حسابداری حقوق و دستمزد از وظایف حسابداری حقوق و دستمزد

اولین و مهم ترین مرحله درمحاسبه ی حقوق و دستمزد تعیین کردن حقوق پایه است. حقوق پایه به صورت سالانه توسط شورای عالی کار مشخص می شود.

این شورا متشکل از نماینده ی دولت ، نماینده کارگران و نماینده ی کارفرمایان است که پس از مشخص کردن حقوق پایه ، آن را به تمامی واحد های اقتصادی اطلاع رسانی می کنند.

حقوق پایه ی تعیین شده به این معنی نیست که محدودیتی برای استفاده از آن وجود دارد.

حقوق پرسنل یک مجموعه می تواند بین کارفرما و کارکنان مجموعه به صورت توافقی مشخص شده و به صورت روزانه ، هفتگی ، ماهیانه  و یا حتی به صورت پروژه ای به آن ها پرداخت شود.

ممکن است محاسبه ی حقوق کارکنان به صورت ساعتی باشد که در آن صورت نیز باید ساعات حضور و کار آن ها به صورت دقیق بررسی شده و حقوق آن ها تعیین گردد.

محاسبه اضافه کاری از وظایف حسابداری حقوق و دستمزد

اضافه کاری یکی از موضوعاتی است که بر روی تعیین حقوق اثر گذار است و برای حسابدارانی که این وظیفه را بر عهده دارند حائز اهمیت است.

کارمزد کار کردن مازاد برا ساعات تعیین شده بر اساس قانون اداره ی کار و همچنین توافق طرفین کارفرما و کارمند 40 درصد بیشتر از نرخ دستمزد عادی در ساعات کاری است همچنین شامل محدودیت زمانی نیز می شود.

(فرد در روز حداکثر اجازه ی 4 ساعت و در طول ماه اجازه ی 135 ساعت اضافه کاری دارد.)

 

محاسبه میزان مزایای نیروی کار از وظایف حسابداری حقوق و دستمزد

با توجه به میزان کار کرد هر شخص ، به وی حق بن تعلق می گیرد که در جدول حقوق و دستمزد پرداخت شده به فرد در طول سال و ساعاتی که کار کرده محاسبه می شود.

همه ی افراد از مزایای یکسان و برابر برخوردار نمی شوند.

مزایا به صورت معمول و کلی بر اساس تخصص ، سوابق کاری ، توافق با کارفرما و … محاسبه شده و در اختیار پرسنل قرار می گیرد.

به همین علت مزایای نیروی کار باید به صورت مشخص و دقیق در قرار با کارفرما مکتوب شود. مزایا به صورت کلی به دو دسته ی مستمر و غیر مستمر تقسیم می شوند.

1. مزایای مستمر
2. مزایای غیر مستمر

محاسبه مالیات حقوق و دستمزد از وظایف حسابداری در حقوق و دستمزد

بر عکس تمامی موارد بالا که هر یک به طریقی به حقوق فرد اضافه می کردند ، مالیات حقوق و دستمزد عاملی است که از آن می کاهد.

نرخ مالیات حقوق و دستمزد هر ساله توسط سازمان های مربوطه تنظیم می شود و ارتباط مستقیمی با میزان حقوق دریافتی کارکنان دارد.

محاسبه حق بیمه تأمین اجتماعی در حسابدای حقوق و دستمزد

حق بیمه همانند مالیات از مواردی است که از حقوق کسر می شود. هدف از این کسر شدن اعطای خدمات بیمه به پرسنل است که در حسابداری حقوق و دستمزد قبل از پرداخت حقوق به شخص محاسبه می شود.

حق بیمه به صورت کلی 30 درصد حقوق و مزایای فرد را شامل می شود که 7 درصد آن توسط خود فرد و 23 درصد باقی مانده توسط شرکت و کافرما پرداخت می شود.

شورای حقوق و دستمزد چیست

بر اساس ماده ی 74 قانون مدیریت کشوری ، شورای حقوق و دستمزد که به جهت هماهنگی در تعیین حقوق ومزایای کارمندان دستگاه های اجرایی تشکیل شده است ، متشکل از رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ، وزیر امور اقتصادی ، معوانت برنامه ریزی و نظارت راهبری رییس جمهور ، دو نفر از وزیران به انتخاب هیات وزرا و نهایتا دو نفر از نمایندگان کمیسیون های اجتماعی و برنامه و بودجه و مناسبات مجلس است

 

مراحل ثبت حسابداری حقوق و دستمزد

یکی از مهم ترین اسناد سند حقوق و حسابداری است که پیش از شروع به ثبت این سند نیاز است که محاسبات حقوق و دستمزد به دقت انجام شده باشد.

بیشترین بخش آن مربوط به ثبت بدهکار هزینه ی پرسنلی است که شامل موارد زیر است:

1. هزینه ی حقوق کارکرد
2. هزینه ماموریت
3. بن کارگری
4. اضافه کاری
5. 23 درصد سهم بیمه ی کارفرما

 

محاسبه حقوق و دستمزد در بهای کالای تولیدی

برای محاسبه ی بهای تمام شده ی کالای تولیدی که در نهایت بر روی حقوق و دستمزد کارکنان تاثیر دارد ، سه مساله مورد بررسی قرار می گیرد.

ابتدا فرمول ساخت که در آن مواد اولیه ، براورد سر بار و دستمز و مواد جایگزین در نظر گرفته می شوند.

مورد بعد پیش بینی تولید است که که در آن گزارش مواد مورد نیاز ذکر می شود.

مورد نهایی نیز سفارش تولید است که در آن محاسبه ی بهای تمام شده انجام شده و محصول به صورت نهایی قیمت گذاری می شود.

 

اهمیت یادگیری حسابداری حقوق و دستمزد

کسانی که در رشته های مربوط به امورمالی مشغول به تحصیل می باشند نیاز به آشنایی با انواع هزینه ها دارند که یکی از آن ها حقوق و دستمزد است.

فردی که در آینده قصد دارد در زمینه ی حسابداری فعالیت کند نیاز به شناختن قوانین بیمه و کار و مالیات ، اضافه کاری ها ، ماموریت ها و تهیه اسناد و ثبت لیست های حقوقی و … دارند.

محاسبات تعیین حقوق و مزایا کاری پرحجم و گسترده و زمان گیر است که همزمان نیاز به دقت بالایی دارد زیرا که وجود خطا و اشکال در آن می تواند منجر به مشکلات مالی یا حقوقی زیادی شود.

نرم افزار محاسبه حقوق و دستمزد

از جمله تصورات غلطی که در بین کارفرمایان وجود دارد آساسن بودن محاسبه ی حقوق و دستمزد است که به آسانی با یک فایل اکسل قابل اجراست.

اما زمانی که نیروی انسانی و به مراتب آن حقوق ، بیمه مالیات و دیگر هزینه ها افزایش یابد ، تنها یک خطا در محاسبات می تواند بسیار مشکل ساز باشد و به ضرر شرکت تمام شود.

یک نرم افزار حسابداری باید قابلیت ثبت اطلاعات شرکت را به صورت دقیق و آسان داشته باشد تا امکان استخراج کردن گزارش های دقیق و منظم و یکپارچه در زمان تصمیم گیری های مهم وجود داشته باشد.

از طرفی کارکنان باید بتوانند اطلاعات مالی افراد و شرکت را با سهولت و دقت و به سرعت در نرم افزار وارد کنند و روند کار های جاری را پیگیری کنند.

نرم افزار محاسبه ی حقوق و دستمزد باید رابط کاربری ساده ای داشته باشد اما همزمان قابلیت انجام محاسبات پیچیده ی حقوق و دستمزد هر یک از پرسنل را به صورت دقیق و جداگانه داشته باشد.

انجام دادن این محاسبات امری وقت گیر و طولانی است اما نمی توان از اهمیت آن برای بخش اداری و مالی هر شرکت غافل بود.

وجود چنین سیستمی در نهایت منجر به تعامل بهتر شرکت با کارکنان و پرسنل و افزایش رضایت آن ها وهمچنین رابطه ی بهتر با سازمان هایی مثل سازمان بیمه ، سازمان مالیات ، سازمان دارایی و … می شود.

اهیمت نرم افزار حقوق و دستمزد

با توجه به این مسئله که محاسبه حقوق و دستمزد وقت و هزینه زیادی از یک سازمان و مجموعه صرف میکند باید در این سیستم حداکثر اقدامات لازم برای اطمینان از محاسبه صحیح حقوق و دستمزد انجام گیرد.

بعه همین دلیل استفاده از مرک افزار حقوق و دستمزد در یک سازمان نقش مهمی دارد.

در این نرم افزار این قابلیت وجود دارد که مدیریت بتواند مزایا و کسورات حقوق و دستمزد را محاسبه کرده و حقوق خالص را بدست آورد.

به این ترتیب مدیریت میتواند تصمیمات مهم و جدی برای جلوگیری از هدر رفت هزینه ها و سو استفاده های مالی انجام دهد.